De tweede Gaia data release, Gaia DR2, omvat astrometrie, photometrie, radiale snelheden, astrofysische parameters en variabiliteitsinformatie van ongeveer 1.7 miljard bronnen helderder dan magnitude 21.

De dekingsgraad van de hemel door DR2 is nu heel groot zodat deze catalogus gebruikt kan worden als een algemene sterrenkaart. Maar omdat juist veel heldere sterren ontbreken moet je deze catalogus samen met de standaard Hipparcos catalogus gebruiken.

Je kunt meer details lezen over de GAIA DR2 catalogus op release documentation

Je kunt de GAIA DR2 gegevens met Skychart gebruiken via de VO catalog toepassing.

Maak in het gebied van je belangstelling een kaart met een beeldveld van minder dan een graad.
Open de Catalogi-instellingen.

Klik Toevoegen in de VO catalogi tab zoek naar GAIA, selecteer de catalogus I/345, klik Selecteer catalogus.

Selecteer de eerste tab I/345/gaia2, voer als standaard magnitude in: 21, klik Download catalogus. Vergewis je ervan dat de rij met de GAIA DR2 groen is en klik op de OK knop.
Om op andere plaatsen met zo'n klein beeldveld de sterren uit de DAIA DR2 zichtbaar te maken moet je weer terugkeren naar het venster met de VO Catalogi en op het pijltje klikken in de herlaad-kolom.
Wees er van bewust dat een beeldveld van een graad rond M13 goed is voor 28MB aan data om te downloaden, gebruik het dus niet voor grote gebieden.

Je kunt deze catalogus downloaden voor lokaal (offline) gebruik.
De catalogus bevat de volgende velden: source_id, ra, dec, phot_g_mean_mag, phot_bp_mean_mag, phot_rp_mean_mag, pmra, pmdec, parallax, radial_velocity.
Je kunt zoeken op source_id in het format: Gaia DR2 1328053954366555648
De Vizier link onderaan de detailed information venster geeft je toegang tot alle andere GAIA-gegevens van de geselecteerde ster.

Dit format van de catalogus vereist dat je een versie van Skychart gebruikt hoger dan 4.1.1-3736. Het gebruik met vroegere versies resulteert in volledig verkeerde namen, eigenbeweging en parallax.

De data is over drie bestanden verdeeld op basis van oplopende magnitudes zodat je de omvang van de download kunt beperken.
Je kunt de delen afzonderlijk downloaden via Bittorent, open de torrent bestanden in je bittorrent client software om de werkelijke data te downloaden:

• gaia-dr2-1.torrent : De sterren tot magnitude 15, zonder de Hipparcos sterren, download grootte 1.1GB
• gaia-dr2-2.torrent : De sterren van magnitude 15 tot 18, download grootte 7.8GB
• gaia-dr2-3.torrent : De overige sterren van magnitude 18 tot ongeveer 21, download grootte 36.4GB

Voor je gemak kun je de bestanden ook via je browser op basis van http downloaden, maar het is waarschijnlijk dat dit meer tijd kost en het resultaat is ook minder betrouwbaar dan de torrent: https://vega.ap-i.net/pub/GaiaDR2/

Pak alle 3 de delen uit in dezelfde directory, bij voorkeur in je Documenten-map. Op Windows kun je 7-zip gebruiken, op Linux gebruik “unrar x gaia*.rar”. Dit maakt de volgende mappen:
…/gaia/gaia1
…/gaia/gaia2
…/gaia/gaia3

Vanuit Skychart, menu Instellingen/Catalogi, vink Gaia en stel het volledige pad in voor …/gaia/ , niet voor de sub-directories.

Omdat het eerste deel van de GAIA DR2 niet de bekende Hipparcos sterren omvat ter vermijding van dubbele weergave van heldere sterren is het nodig dat je de Hipparcos catalogus tegelijk moet activeren met Gaia om de heldere sterren af te beelden.

Het is vereist om de lagere delen te installeren, Je kunt niet alleen gaia3 installeren zonder gaia1 en gaia2. Je kunt wel alleen gaia1 installeren als magnitude 15 voor jou genoeg is.

De HNSKY software gebruikt een heel interessant compact format dat compatibel is met het Skychart format. Met veel dank aan Han Kleijn die deze database gebouwd heeft en me hielp deze te gebruiken met Skychart.

Je kunt uit drie versies kiezen voor verschillende grensmagnitudes: 16 voor visueel gebruik, 17 of 18 voor photographisch gebruik.
Ze bevatten de sterpositie, de magnitude en voor de G16 de ster kleur.
De heldere sterren zijn aangevuld op basis van Tycho-2 gegevens, dus je kunt ook kiezen alleen deze datebase te gebruiken als je dat wilt.

Ze bevatten niet de sternaam, de eigenbeweging, de parallax en de radiale snelheid. Dat is de prijs van compactheid maar het zijn geen noodzakelijke gegevens om een mooie sterrenkaart te maken.

De download grootte is veel kleiner, tussen de 300MB en 1GB, zie:
https://sourceforge.net/projects/hnsky/files/star_databases/

Pak de bestanden uit in jouw HNSKY directory of in welke andere map.
Via Skychart (version 4.1.1-3707 en daarboven), open het menu “Instellingen/Catalogi/Overige programma-gegevens”.
Geef het pad aan waar je de bestanden hebt uitgepakt, vink de bijbehorende checkbox aan om de HNSKY database te gebruiken, vul de min en max veldnummers in zoals voor andere catalogi, en selecteer de database om te gebruiken als je er meer hebt in dezelfde locatie.

GAIA zijn eigen specifieke doorlaatbanden voor ster-magnitudes.
Als een eerste benadering kun je G voorstellen als equivalent van een ongefilterde CCD, BP als het volledige visuele bereik (B+V+R), en RP als I (nabij infrarood).
De Skychart catalogus toont deze drie magnitudes en daaraan toegevoegd berekent het een V magnitude en een B-V kleur index op basis van de relatie volgens de GAIA documentatie. De ster diameter op de kaart is gerelateerd aan de G magnitude.
De HNSKY database G16 gebruikt de V magnitude en toont zowel de BP-RP kleur index als de B-V berekend op basis van dezelfde relatie. G17 en G18 gebruiken de BP magnitude.

Heb je nu genoeg sterren?